وقتی صحبت از برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی می‌شود، احتمالاً دورترین چیزی که به ذهنتان خطور می‌کند، انحراف محوری کره زمین است. اما محققان در پژوهشی دریافته‌اند که زاویه انحراف زمین در حد فاصل سال‌های 1993 تا 2010 حدود 80 سانتی‌متر تغییر کرده و دلیل آن برداشت میلیون‌ها تن آب از منابع زیرزمینی بوده است.

گروهی از دانشمندان به رهبری پژوهشگری از دانشگاه ملی سئول در مطالعه‌ای با مدل‌سازی تغییر موقعیت قطب چرخشی زمین متوجه تغییر در انحراف محوری سیاره ما شده‌اند. آن‌ها می‌گویند این تغییر تحت تأثیر برداشت حدود 2150 گیگاتن آب از ذخایر آب زیرزمینی در پوسته زمین بوده است.

قطب چرخشی یک محوری فرضی است که زمین به دور آن می‌چرخد و اگر به‌صورت فیزیکی وجود داشت، در یک نقطه خاص از سطح سیاره بیرون می‌زد. موقعیت قطب چرخشی با قطب‌های جغرافیایی شمال و جنوب یکسان نیست و در طول زمان تغییر می‌کند. دانشمندان از سال 2016 می‌دانستند که این قطب توسط تغییرات اقلیمی دستخوش تغییر شده است، اما حالا مدل‌سازی‌های جدید نشان داده‌اند که برداشت آب هم روی آن اثر داشته است.

محققان در این مطالعه مقدار آب برداشت‌شده را دوباره به پوسته کره زمین اضافه کردند و شاهد کاهش انحراف محوری زمین بودند. البته مقدار بازگشت دقیقاً مطابق مشاهدات نبود، چون کره زمین بدون این آب‌ها 78.5 سانتی‌متر از موقعیت قبلی محوری خود انحراف پیدا می‌کرد.

«کی-وئون سئو»، متخصص ژئوفیزیک دانشگاه ملی سئول می‌گوید: «موقعیت قطب چرخشی زمین درحقیقت تغییرات زیادی دارد. مطالعه ما نشان داده است که از میان عوامل اقلیمی، بازتوزیع آب‌های زیرزمینی بزرگ‌ترین اثر را بر انحراف این قطب چرخشی داشته است.»

با توجه به اینکه انحراف محور زمین می‌تواند بر آب‌وهوای فصلی در سطح سیاره اثر بگذارد، دانشمندان با این سؤال روبه‌رو هستند که آیا تغییر قطب چرخشی می‌تواند در بلندمدت بر تغییرات اقلیمی اثر بگذارد یا خیر.

این مطالعه نشان داده است که اثر برداشت آب از منابع زیرزمینی می‌تواند وابسته به موقعیت آن‌ها هم باشد. آن‌ها می‌گویند برداشت آب از عرض‌های جغرافیایی میانه بزرگ‌ترین تأثیر را در انحراف محوری زمین داشته است. بااین‌وجود، باید تحقیقات بیشتری صورت بگیرد تا مشخص شود که چگونه می‌توان با توزیع صحیح موقعیت برداشت آب از تشدید انحراف زمین جلوگیری کرد و احتمالاً مانع از بروز تغییرات اقلیمی جدی‌تر شد.

نتایج این مطالعه در مجله Geophysical Research Letters منتشر شده است.

دیجیاتو